Ngoại tâm thu thất là gì? Các công bố khoa học về Ngoại tâm thu thất

Ngoại tâm thu thất là một thuật ngữ trong y học để mô tả về tình trạng khi tim không cung cấp đủ máu và oxy cho cơ và các bộ phận khác trong cơ thể. Điều này thường xảy ra do tình trạng co bóp hoặc tắc nghẽn các động mạch cung cấp máu đến tim. Ngoại tâm thu thất thường gây ra đau ngực và có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc trầm cảm tim. Đây là một tình trạng nghiêm trọng đòi hỏi điều trị y tế kịp thời.
Ngoại tâm thu thất (tiếng Anh: peripheral arterial disease hoặc PAD) được định nghĩa là sự mắc bệnh và thu hẹp động mạch ngoại vi, chủ yếu là động mạch ngoại vi của chân. Tình trạng này phổ biến ở người trên 50 tuổi và thường xảy ra do tắc nghẽn hoặc co cứng của các động mạch.

Các yếu tố nguy cơ gây ngoại tâm thu thất bao gồm: hút thuốc lá, tiểu đường, tăng huyết áp, cao tuổi, mắc bệnh tim mạch, chất béo máu cao và có tiền sử gia đình mắc bệnh mạch máu ngoại vi.

Triệu chứng chính của ngoại tâm thu thất là đau hoặc khó chịu ở các cơ và mô cơ xung quanh khi đi bộ hoặc hoạt động. Đau có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào từ đầu gối đến bàn chân, nhưng thường nằm ở đùi dưới, bắp chân và bàn chân. Đau có thể kéo dài trong thời gian và thậm chí xuất hiện khi nghỉ ngơi. Ngoài ra, có thể xảy ra các triệu chứng khác như chuột rút, tê lạnh, mất cảm giác, nhạy cảm với nhiệt độ lạnh và yếu đuối trong chân.

Để chuẩn đoán ngoại tâm thu thất, các phương pháp kiểm tra có thể bao gồm đo áp lực máu, siêu âm Doppler, xét nghiệm nghiệm pháp liệu pháp và xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang hay dùng máy chụp xạ đơn photon (SPECT).

Điều trị ngoại tâm thu thất tập trung vào việc điều trị các yếu tố nguy cơ, như ngừng hút thuốc lá, điều chỉnh chế độ ăn uống và tập luyện. Đồng thời, các loại thuốc có thể được sử dụng để giảm tổn thương và triệu chứng. Trong trường hợp nghiêm trọng, các phương pháp phẫu thuật như khác phục động mạch hoặc cấy ghép động mạch có thể được thực hiện.
Trong ngoại tâm thu thất, động mạch ngoại vi bị tắc nghẽn hoặc co cứng do tạp chất và mảng bám tích tụ trong lớp mao mạch bên trong của động mạch. Quá trình này được gọi là xơ vữa động mạch (atherosclerosis). Xơ vữa động mạch tiến triển dần dần và có thể gây ra hẹp động mạch, giới hạn lưu lượng máu cung cấp cho các cơ và mô xung quanh.

Đau khi đi bộ, còn được gọi là đau khi đi bộ kinh niên (claudication), là triệu chứng chính của ngoại tâm thu thất. Khi các cơ và mô không nhận được đủ máu và oxy, người bệnh sẽ cảm thấy đau, khó chịu hoặc mỏi trong các vùng bị ảnh hưởng. Thường người bệnh sẽ cảm thấy đau ở các đùi dưới, bắp chân, bàn chân hoặc ngón chân. Đau có thể giới hạn ở một bên hoặc lan rộng đến cả hai bên. Đau có thể giảm đi khi ngừng vận động hoặc nghỉ ngơi.

Ngoài triệu chứng đau khi đi bộ, ngoại tâm thu thất cũng có thể gây ra các triệu chứng khác như chuột rút, tê lạnh, mất cảm giác, nhạy cảm với nhiệt độ lạnh và yếu đuối trong chân. Những triệu chứng này thường được gọi là triệu chứng tổn thương ngoại tâm thu thất.

Điều trị ngoại tâm thu thất tập trung vào cải thiện lưu thông máu và giảm triệu chứng. Để đạt được điều này, những thay đổi trong lối sống là quan trọng, bao gồm ngừng hút thuốc lá, tập thể dục đều đặn và ăn một chế độ ăn lành mạnh. Một số loại thuốc có thể được sử dụng như thuốc chống đau (như Aspirin), thuốc dilate động mạch, thuốc tiêm kháng dương, hoặc thuốc chống huyết đông để cải thiện lưu thông máu.

Trong trường hợp nghiêm trọng khi các biện pháp không đủ hiệu quả, một số phương pháp phẫu thuật có thể được áp dụng. Điều này có thể bao gồm các quá trình như thực hiện các quá trình gia quốc đảo nặn, áp dung stent động mạch hoặc thực hiện các ca phẫu thuật khác nhau để khắc phục tắc nghẽn động mạch và tái lập lưu thông máu.